Śnieżyczka przebiśnieg – wiosna ukryta pod śniegiem

19 marca, 20181 listopada, 2023 Kinga Pryputniewicz-Młot pożytki wczesne

Szukasz pierwszych zwiastunów zbliżającej się wiosny? Wyjdź na spacer do lasu, buczyn, łęgów, grądów. Tam, w szaro-brunatnym runie leśnym od czasu do czasu trafisz na biało-zielone plamy, które z bliska okażą się skupiskiem przebiśniegów. Jeżeli będziesz mieć szczęście i pogoda dopisze, zobaczysz też dziesiątki, setki pszczół z pomarańczowymi obnóżami zwinnie przeskakujące z kwiatka na kwiatek. Poczujesz też charakterystyczny zapach tych roślin, poczujesz wiosnę.

Śnieżyczka przebiśnieg – biologia gatunku

Gatunek ten należy do geofitów cebulowych, oznacza to, że podczas niesprzyjającego dla wegetacji okresu roślina przechowuje zapasy pokarmowe w cebulach i to z nich co roku odradza się nowy pęd nadziemny. Liście do lipca usychają i dopiero z początkiem września pojawia się nowy pęd.

Śnieżyczka przebiśnieg kwitnie już od lutego do kwietnia. Bardzo często zdarza się, że tuż obok wciąż zalega warstwa śniegu. Zapylana przez pszczoły roślina przy niesprzyjających warunkach zamyka kwiat. Zdarza się to zarówno przy niskich temperaturach, jak i dużym zachmurzeniu.

Pszczoła na przebiśniegu — Pszczoły ochoczo korzystały z pyłku i nektaru, gdy tylko robiło się trochę cieplej..

Rozmnażanie – wegetatywne i generatywne

Każdego roku u nasady cebuli wytwarzane są cebule potomne, które zakwitają już w następnym roku. Ta opcja to rozmnażanie wegetatywne. Drugą możliwością jest rozmnażanie generatywne, czyli płciowe. Kwiaty śnieżyczki zapylane są przede wszystkim przez pszczoły, głównie z powodu ich dużej liczebności wczesną wiosną i wczesnego okresu aktywności. Zaraz po przekwitnięciu, łodyga opada, a z trójkomorowej torebki wysypuje się od 1 do 15 nasion. Kiełkują już jesienią, jednak dopiero po mniej więcej sześciu latach pojawią się na nich pierwsze kwiaty.

W związku z tym, że nasiona wysypują się tuż przy roślinie macierzystej, wyposażone zostały w specjalne wyrostki (elajosomy). Składają się one z ciałka tłuszczowego, które z chęcią zjadają mrówki. W ten sposób nasiona mogą zostać przeniesione dalej i stworzyć nowe skupiska.

Kwiat śniezyczki przebiśniegu — Okwiat śnieżyczki składa się z 2 okółków. Zewnętrzne są śnieżnobiałe, podłużnie eliptyczne i zaokrąglone. Wewnętrzne są znacznie krótsze z zielną plamką.

Płatek kwiatu — Fragment wewnętrznego płatka z widoczną po prawej zieloną plamą.

Występuje 6 pręcików i słupek dolny (widoczny po ich rozsunięciu).

Śnieżyczka przebiśnieg – dla pszczół jak znalazł!

Roślina ta należy do gatunków kwitnących bardzo wcześnie. Dzięki temu, że kwiaty pojawiają się od lutego do kwietnia, pszczoły chętnie korzystają z nektaru i pyłku, jak tylko pogoda na to pozwoli. Pszczoły masowo oblegają kwiaty, pozyskując nektar i pyłek. Same owady może być trudniej dostrzec, natomiast wypełnione po brzegi pomarańczowe obnóża są doskonale widoczne.

Pręciki i zarodnia — Owocem śnieżyczki jest żółtozielona torebka zawierająca nasiona wyposażone w elajosomy.

Niedojrzały owoc — Fragment niedojrzałego owocu. Po prawej widoczne białe nasiono.

Pyłek przebiśniegu — Pyłek na powierzchni słupka.

Pyłek śnieżyczki pod mikroskopem — Na pierwszy rzut oka pyłek śnieżyczki przebiśniegu nie wygląda inaczej, niż pyłek hiacyntu.

Ziarno pyłku śnieżyczki — Charakterystycznym elementem na niektórych ziarnach pyłku były bruzdy.

Źródła:

Encyklopedia pszczelarska, pod red. naukową J. Wilde, Warszawa 2013,
Pożytki pszczele. Zapylanie i miododajność roślin, M. Lipiński, Warszawa 2010,
Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Część III. GIOŚ, Warszawa 2012.