Wierzba iwa i puchate kotki

Jednoznacznie kojarzy się z wiosną i przez niektórych bywa postrzegana jako symbol rozpoczynającego się pracowitego sezonu dla pszczelarzy. Z dumą zajmuje miejsce obok leszczyny i śnieżyczki przebiśniegu. Wierzba iwa – długie, wiotkie gałązki i charakterystyczne puchate kotki, pojawiające się przed rozwojem liści. Pospolita, a jednocześnie bardzo pożądana jako jedno z ważniejszych źródeł pożytku wczesną wiosną. Nic więc dziwnego, że tak łatwo spotkać ją można w przydomowych ogrodach pszczelarzy.

Wierzba iwa – biologia gatunku

Dorasta do 15 m wysokości i może przybrać postać krzewu lub drzewa. Choć w lasach bywa traktowana jako chwast, zalecane jest pozostawianie pewnej ilości roślin, aby stanowiły bazę pożytkową zarówno dla pszczół miodnych, jak i trzmieli. Wierzba iwa jest rośliną dwupienną, co oznacza, że na jednej roślinie występują tylko kwiaty męskie lub tylko żeńskie. To skuteczna metoda zapobiegania samozapyleniu, które nie jest dla rośliny korzystne. Dzięki odpowiedniemu przycinaniu wierzba staje się cennym akcentem dekoracyjnym ogrodów i działek. Rośnie dobrze na większości rodzajów gleb, poza bardzo suchymi piaskami i terenami podmokłymi.

Wierzba iwa kwitnie już w marcu przez okres 6 – 8 tygodni. Wydajność miodowa z jednego hektara szacowana jest na około 35 kg. Osobniki męskie powinny być ważną częścią krajobrazu otaczającego pasiekę, dostarczając pyłku o najwyższej wartości odżywczej dla pszczół. Jest on zdecydowanie lepszy, niż u kwitnącej nieco wcześniej leszczyny. Niektóre gatunki wierzb posiadają także nektarniki pozakwiatowe znajdujące się na młodych liściach.

Identyfikacja gatunków wierzb może być utrudniona, ponieważ krzyżują się one dość łatwo. Do mieszańców wierzby iwy należą:

• wierzba uszata,
• wierzba szara,
• wierzba ostrolistna,
• wierzba wawrzynkowa.

Kwitną w podobnym okresie, stanowiąc urozmaicenie krajobrazu i źródło pokarmu dla owadów zapylających. Obnóża formowane przez pszczoły z pyłku wierzby iwy mają barwę oliwkowożółtą, podobnie jak leszczyna. Jeżeli zdarzy się, że obie rośliny kwitną w podobnym okresie, pszczoły zazwyczaj wybiorą wierzbę o pyłku z większą wartością odżywczą.

Na chwilę obecną dysponuję jedynie osobnikami z kwiatami męskimi, toteż zdjęcia prezentują jedynie pyłek, pylniki i przekrój kwiatostanu męskiego.

Źródła:

• Encyklopedia pszczelarska, pod red. naukową J. Wilde, Warszawa 2013,
• Pożytki pszczele. Zapylanie i miododajność roślin, M. Lipiński, Warszawa 2010.