Wosk pszczeli w kosmetyce

Jest produktem, bez którego istnienienie wszystkich pozostałych nie miałoby sensu. Bo i po co komu miód, pierzga i larwy kiedy nie miałoby się gdzie ich trzymać? To także produkt, którego większe lub mniejsze ilości możesz znaleźć w składzie wielu kosmetyków: kremów, maści, pomadek. Wosk pszczeli w kosmetyce, zalazł się nie przez przypadek. Dlaczego jest tak cenny? O tym już na chwilę.

Wosk pszczeli – kilka faktów i mitów

Czym jest wosk pszczeli?

Wosk pszczeli jest naturalnym lipidem produkowanym przez pszczoły miodne w gruczołach woskowych, znajdujące się na brzusznej stronie odwłoka. Pszczoła nie od razu po wyjściu z komórki może wytwarzać wosk, ponieważ gruczoły wykształcają się w pełni dopiero między 12 a 18 dniem życia.

Jak wygląda świeży wosk pszczeli? Jest przezroczystą, bezbarwną cieczą, dopiero w kontakcie z atmosferą na powierzchni odwłoka (jego chitynowych płytek) przyjmuje postać białawych, przezroczystych łusek woskowych. Takie łuski służą właśnie do budowy plastrów i zasklepiania komórek.

Ile trwa wytworzenie jednej łuski? Około 38 godzin, później, za pomocą żuwaczek (gdzie dodawana jest wydzielina z gruczołów wargi dolnej) następuje jego dalsza obróbka. Jedna łuska waży około 0,25 mg i ma grubość około 0,5 mm. Czyli, aby wyprodukować 1 kg wosku potrzeba… 4 mln łusek. Trochę dużo.

Z czego zrobiony jest wosk pszczeli? Podstawą są węglowodany z miodu – fruktoza, glukoza i sacharoza. Do wytworzenia 1 kg wosku pszczoły muszą spożyć około 3,5 kg miodu.

Jak pozyskuje się wosk pszczeli?

Wosk pszczeli pozyskuje się przez jego wytapianie z plastrów, odsklepiania komórek i wycinania dzikiej zabudowy (plastrów, wybudowanych poza ramkami z węzą). Do tego celu używa się topiarek: słonecznych, parowych i elektrycznych. Kolejnym etapem jest oczyszczanie wosku, aby usunąć z niego zanieczyszczenia. Wosk pszczeli pierwszej klasy ma jednolitą barwę: od bieli, poprzez jasnożółtą, ciemnożółtą lub zielonkawobrązową. Wosk pszczeli drugiej klasy ma barwę jednolitą lub niejednolitą, od zielonkawej, brązowej, aż do ciemnobrunatnej i szarej z odcieniem oliwkowym, bez białych smug. Nim użyje się wosku do przygotowania węzy, należy go poddać procesowi sterylizacji w autoklawie w temperaturze 121ºC, przy nadciśnieniu 1 atm przez czas 20-30 min. Jest to ważne również dlatego, że pozyskiwany wosk pszczeli ma swoich odbiorców głównie w branży kosmetycznej i farmaceutycznej.

Wosk topi się w temperaturze 63°C, a krzepnie w temperaturze 62°C. Utrata wody z wosku następuje w temperaturze od 95°C do 105°C.

Skład wosku pszczelego

Wosk pszczeli zawiera:

• kwasy organiczne,
• hydroksykwasy,
• alkohole dnohydroksylowe i dwuhydroksylowe,
• estry,
• węglowodany (lkan hentriakontan stanowi ok. 8-9% wosku pszczelego),
• kwas palmitynowy,
• kwas cerotowy,
• kwas melisowy,
• kwas cerylowy,
• kwas mirycylowy,
• estry kwasu octowego i walerianowego.

Wosk pszczeli w kosmetyce

Właściwości wosku pszczelego:

• nie wywołuje alergii,
• tworzy ochronny film na skórze,
• działa antybiotycznie, przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo,
• przyspiesza regenerację naskórka,
• chroni skórę przed utratą wody,
• działa przeciwutleniająco.

Wosk pszczeli jest bardzo dobrym surowcem bazowym w różnych preparatach, ponieważ:

• poprawia wiązanie wody w maściach i kremach,
• zwiększa trwałość preparatów na skórze i ustach,
• stabilizuje połysk, konsystencję i kolor w pomadkach, błyszczykach i korektorach,
• może być używany jako środek zagęszczający,
• wzmacnia właściwości ochronne kremów przeciwsłonecznych,
• poprawia wygląd i konsystencję kosmetyków (balsamów, kremów itp.),
• ma właściwości termoprzechowywalne,
• poprawia efektywność mydeł,
• dodatek 1-3% umożliwia uzyskanie pożądanego efektu.

Kosmetyki z woskiem pszczelim (przykłady):

• kremy (8-12%),
• balsamy,
• emulsje,
• kremy do włosów (5-10%),
• odżywki do włosów (1-3%)
• maskary (6-12%),
• preparaty do depilacji (do 50%),
• dezodoranty (do 35%),
• róże (10-15%),
• cienie do powiek (6-20%).

Kosmetyki z woskiem pszczelim diy

Wosk pszczeli możecie śmiało wykorzystać w domu. Kosmetyki dyi są proste w przygotowaniu, a przy tym macie pełną kontrolę nad tym, co znajduje się w ich składzie.

Sprawdź przepis na domową pomadkę z propolisem i woskiem pszczelim.

Podsumowanie

Wosk pszczeli w kosmetyce to popularny surowiec bazowy, który doskonale sprawdza się w produktach różnego typu. Choć uzyskanie wosku czystego i poddawanie go sterylizacji w małych pasiekach może być kłopotliwe, coraz częściej także one decydują się na zakup odpowiedniego sprzętu. Dzięki temu udaje się przynajmniej częściowo uniezależnić od zakupu węzy (plastrów z wytłaczanym wzorem komórek) z zewnętrznych źródeł. Z kolei nadmiar dobrej jakości surowca może być sprzedawany konsumentom jako baza pod kosmetyki wytwarzane w domu. Ze względu na szereg właściwości wosku warto zadbać, aby nie marnował się nawet jego gram.

Źródła:

• Właściwości wosku pszczelego i jego zastosowanie w kosmetyce i kosmetologii, Urszula Goik, Tomasz Goik, Izabela Załęska, Kosmetologia Estetyczna, 2016.
• Proces pozyskiwania i oczyszczania produktów pszczelich, Paulina Pędziwiatr, Dawid Zawadzki, Bezpieczeńśtwo w inżynierii procesowej, VII studenckie seminarium, Łódź 2017.
• Produkty pszczele w pielęgnacji skóry, Dominika Kopczyńska, Sylwia Klasik-Ciszewska, Katarzyna Duda-Grychtoł, Medycyna Rodzinna, 2018.
• Zachowania kobiet w zakresie zastosowania miodu i produktów pszczelich w kosmetyce, Piotr Przybyłowski, Anita Wilczewska, Marketing i Zarządzanie, 2017.
• wosk pszczeli Wikipedia.