Pierzga pszczela to produkt wytwarzany przez pszczoły z pyłku kwiatowego. Proces jej produkcji wydaje się prosty, jednak zachodzące pod wpływem enzymów reakcje, znacząco zmieniają właściwości tego produktu. Wygląda inaczej, smakuje inaczej, pachnie inaczej i różni się zarówno od pyłku, jak i innych produktów pszczelich. W tym artykule na warsztat wzięłam pierzgę – jej właściwości, zastosowanie, dawkowanie i parę innych rzeczy. Sprawdź!
Pierzga pszczela – co to jest?
Pierzga to pyłek z miodem lub nektarem, zakonserwowany w plastrach, gdzie wskutek działania enzymów zawartych w ślinie pszczół, zachodzi proces fermentacji mlekowej. Pszczoły zbieraczki zbierają pyłek kwiatowy i w postaci obnóży pyłkowych przynoszą do ula, gdzie składowane są w pustych komórkach. Pszczoły nielotne rozdrabniają je, zwilżają miodem i śliną, a na koniec ubijają swoimi głowami. Na koniec pokrywają zawartość warstwą miodu, aby zabezpieczyć ją przed dostępem powietrza. Komórki zapełniane są w około 3/4, natomiast na zimę dodatkowo zalewane są miodem i zasklepiane woskiem. Czasem przekrój pierzgi ujawnia poszczególne warstwy. Zakiszony w ten sposób pokarm jest lekko strawny i ma niższe pH.
Jak wygląda pierzga?
Pierzga pszczela odwzorowuje kształt komórek, w których została złożona. Ma ciemnobrązową barwę, tworzy charakterystyczne grudki, jest twardsza niż pyłek pszczeli i ma lekko kwaśny smak. Dość łatwo rozpuszcza się w wodzie, tworząc zawiesinę.
Pierzga a inne produkty pszczele
Pierzga a propolis – na pierwszy rzut oka można ją pomylić właśnie z propolisem. Podobieństwa kończą się tylko na barwie, ponieważ propolis ma zupełnie inną konsystencję. Jest elastyczny, klejący, przypominający mocno stężałą żywicę. Pierzga jest bardziej krucha i ziarnista.
Pierzga a pyłek pszczeli – obnóża pyłkowe, z których powstaje pierzga, mają inny smak i barwę. Są słodkie, nieco przypominają smak landrynek. Ich kolor może być niemal biały, żółty, pomarańczowy, czerwony, a nawet czarny. Pierzga ma bardziej jednolitą brązową barwę.
Jak pozyskuje się pierzgę?
Pierzgę można pozyskiwać na wiele sposobów. Jednym z nich jest użycie specjalnego młynka z separatorem, który umożliwia w miarę sprawne oddzielenie pierzgi od pozostałych części plastra. Nim jednak wrzuci się plaster do młynka, należy go wymrozić, aby plastry i pierzga kruszyły się łatwiej. Inna metoda polega na ręcznym pozyskiwaniu pierzgi, poprzez użycie rurki o średnicy 5 mm z zaostrzonymi krawędziami. Ma ona sprężynowy mechanizm tłoczkowy, który przyspiesza pozyskiwanie produktu.
Bez względu na sposób pozyskiwania, pierzga wymaga natychmiastowego przełożenia do szczelnego naczynia. Pierzgę można suszyć, mrozić lub rozpuszczać w miodzie. Przechowywana „luzem” szybko się psuje i pleśnieje. Ważne, aby była przechowywana w szczelnym pojemniku bez dostępu powietrza, światła i wilgoci.
Pierzga – właściwości i zastosowanie
Pierzga jest nadal niedocenianym produktem pszczelim, chociaż coraz więcej pasiek zaczyna wprowadzać go do swojej oferty. Zawiera całe mnóstwo dobrze przyswajalnych składników odżywczych, które wpływają na wiele funkcji w organizmie. Dlatego na początek przyjrzyjmy się bliżej składowi pierzgi.
Skład pierzgi pszczelej
Niektóre białka:
- metionina,
- lizyna,
- treonina,
- histydyna,
- leucyna,
- izoleucyna,
- walina,
- fenyloalanina,
- tryptofan.
Węglowodany:
- fruktoza,
- glukoza.
Tłuszcze:
- kwasy nienasycone,
- kwasy nasycone,
- fosfolipidy,
- fitosterole.
Niektóre polifenole:
- flawonoidy,
- leukotrieny,
- katechiny,
- kwasy fenolowe.
Witaminy:
- C (do 300 mg/100 g),
- z grupy B – B1, B2, B6,
- kwas nikotynowy,
- kwas pantotenowy,
- kwas foliowy,
- biotyna,
- rutyna,
- inozytol.
Makroelementy:
- potas,
- magnez,
- wapń,
- sód.
Mikroelementy:
- miedź,
- cynk,
- chrom,
- mangan,
- molibden,
- kobalt,
- krzem,
- selen,
- nikiel
- żelazo.
Związki triterpenowe:
- kwas oleanolowy,
- kwas b-ursolowy,
- betulina.
Właściwości pierzgi
- wzmacnia organizm,
- wspiera regenerację organizmu po zabiegach operacyjnych i stanach pozawałowych,
- poprawia odporność,
- działa zapobiegawczo i leczniczo w anemii,
- wzmacnia układ nerwowy w stanach depresyjnych, przemęczenia psychicznego i intensywnym wysiłku umysłowym,
- reguluje układ trawienny w chorobie wrzodowej i biegunce,
- działa ochronnie i odtruwająco w chorobach wątroby,
- wspiera odbudowę komórek całego organizmu,
- działa przeciwbakteryjnie,
- zmniejsza skutki przyjmowania antybiotyków.
Pierzga pszczela zawiera ogromną ilość składników, które wpływają na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Jest bogatym w białko produktem, który nie wymaga żadnej dodatkowej obróbki. To naturalny suplement diety dla dorosłych i dzieci.
Pierzga a cukrzyca – spożywanie pierzgi przez osoby dotknięte cukrzycą, zwiększa wydzielanie insuliny. Skutkiem tego jest obniżenie poziomu cukru we krwi.
Pierzga a nowotwory – jednym z wniosków z prowadzonych badań jest pozytywny wpływ spożywania pierzgi na leczenie nowotworów. Przyjmowanie pierzgi zmniejsza również nasilenie części niepożądanych działań, które wynikają z podejmowanego leczenia nowotworów. W badaniach pacjentek chorych na raka piersi i endometrium, u których podjęto leczenie hormonalne, zanotowano złagodzenie uderzeń gorąca, zaburzeń snu, łysienia czy nocnych potów. Nie ma jednak jednoznacznych badań wskazujących, że pierzga może być skutecznym lekiem w leczeniu nowotworów.
Pierzga a odchudzanie – niewłaściwa dieta przy odchudzaniu może powodować niedobory witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Pierzga zmniejsza apetyt, przyspiesza tempo metabolizmu i rozpuszczania się komórek tłuszczowych w organizmie, a przy tym jest bogata w substancje odżywcze. Dodatkowo wspomaga spalanie kalorii i zatrzymuje konwersję węglowodanów w tłuszcz. Jak stosować pierzgę w odchudzaniu? Najlepszą metodą jest rozpuszczenie łyżki stołowej pierzgi w szklance ciepłej wody i wypicie płynu na czczo. Można dodawać ją również do jogurtów, płatków śniadaniowych, a także napojów. Nie należy przekraczać dziennej zalecanej dawki.
Pierzga w ciąży – ze względu na wysoką zawartość składników odżywczych, witamin i minerałów, pierzga może być stosowana w suplementacji diety kobiet w ciąży. Poprawia odporność organizmu matki i wspiera prawidłowy rozwój płodu. Przed podjęciem decyzji o suplementacji należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę.
Zastosowanie pierzgi w kosmetyce
Pierzga to kolejny produkt pszczeli, który znajduje coraz szersze zastosowanie w kosmetyce. Jak działa pierzga?
- działa antybakteryjnie,
- reguluje odnowę komórkową skóry (usuwając zrogowaciałe komórki),
- poprawia koloryt skóry,
- wpływa korzystnie na produkcję kolagenu,
- zapewnia odpowiedni poziom nawilżenia głębszych warstw skóry,
- wygładza drobne linie i zmarszczki,
- poprawia elastyczność skóry,
- odblokowuje pory,
- zapobiega powstawaniu stanów zapalnych, wyprysków i zaskórników,
- zwiększa skuteczność działania preparatów kosmetycznych.
Poznaj inny produkt pszczeli, często spotykany w składzie kosmetyków: Wosk pszczeli w kosmetyce.
Jak stosować pierzgę?
Pierzga, jak każdy inny produkt pszczeli może uczulać. Dlatego przed pierwszym użyciem warto wykonać próbę alergiczną i wprowadzać pierzgę do diety stopniowo.
Stosowanie pierzgi:
- dorośli leczniczo – 35 – 40 g dziennie,
- dorośli i dzieci powyżej 12. roku życia profilaktycznie – 20 g dziennie,
- dzieci w wieku od 6 do 12 lat – 10 – 15 g dziennie,
- dzieci w wieku od 3 do 6 lat – 10 g dziennie.
Nie należy podawać pyłku dzieciom poniżej 3. roku życia.
A może pyłek? Sprawdź jak przyjmować pyłek pszczeli!
Pierzga – przeciwskazania
Przeciwskazania do stosowania pierzgi to przede wszystkim uczulenia na jakikolwiek produkt pszczeli. Mimo iż pierzga wpływa pozytywnie na poziom cukru, szczególną ostrożność powinni zachować diabetycy – najlepiej jej stosowanie skonsultować z lekarzem. Pamiętaj, że każdy produkt pszczeli różni się składem (wpływ na to mają między innymi: lokalna fauna, podgatunek pszczoły, a także lokalnie panujące warunki), dlatego przed rozpoczęciem każdego nowego opakowania należy wykonać próbę alergiczną i stosować produkt z umiarem.
Poznaj przyczynę uczulających właściwości propolisu – sprawdź artykuł: Uczulenie na propolis – kogo uczula?
Pierzga pszczela – bogactwo witamin w każdej grudce
Właściwie to grudki pierzgi przypominają nieco kształt tabletek witaminowych. Jednak w przeciwieństwie do nich, są całkowicie naturalnym produktem, który stanowi podstawę w żywieniu pszczół. Kto jak kto, ale pszczoły znają się na rzeczy 🙂
Źródła:
- Skład i właściwości biologiczne pyłku kwiatowego zbieranego przez pszczoły ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zastosowania go w kosmetyce, Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia, Postępy Fitoterapii 2/2016,
- Dietetyczne aspekty zastosowania pyłku pszczelego, Anna Kurek-Górecka, Radosław Balwierz, Zofi a Dzierżewicz, 2017,
- Wpływ dodatku pierzgi na zawartość wybranych związków polifenolowych oraz aktywność przeciwutleniajacą miodu, Robert Socha, Celina Habryka, Lesław Juszczak, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2018,
- Wartość odżywcza i antyoksydacyjna produktów pszczelich, Ewa Majewska, Jolanta Kowalska, Beata Drużyńska, Rafał Wołosiak, Dorota Derewiaka, Marta Ciecierska, 2016.