Produkty pszczele – mniej znane propozycje

Mówiąc „produkty pszczele” pierwszym skojarzeniem jest naturalnie miód. Dla osób, których kontakt z pszczołami kończy się właśnie na tym produkcie, mam dobrą wiadomość – to tylko wierzchołek góry lodowej! W pasiece można znaleźć mnóstwo innych propozycji do wykorzystania, choć nie wszystkie mogą brzmieć apetycznie. Nim jednak przejdę do trzech mniej znanych produktów z ula, kilka informacji na początek.

Prosto z ula – czego próbujemy częściej?

Zgodnie z danymi przedstawionymi w książce Alchemia pszczół (sprawdź jej recenzję tutaj: Alchemia pszczół) największa liczba prac naukowych w ostatnich 10 latach poświęconych produktom pszczelim dotyczyła kolejno:

• miodu (12763),
• propolisu (1249),
• mleczka pszczelego (974),
• wosku (852),
• pierzgi (28).

Choć na liście nie znajdują się inne produkty pszczele, warto wspomnieć jeszcze o pyłku kwiatowym oraz ziołomiodach. Ich ekstrakty znajdziesz w kosmetykach, środkach farmaceutycznych, a nawet w środkach czyszczących. Wiele z nich przyjmowanych jest w postaci tabletek na gardło, syropów, nalewek lub bezpośrednio.

Tutaj ktoś mógłby zadać pytanie: po co mi więcej? Odpowiadam: substancje znajdujące się w mniej znanych produktach pszczelich mogą wspierać inne procesy zachodzące w organizmie człowieka, a za tym być uzupełnieniem tego, co już stosujemy. Dlatego, przejdźmy do rzeczy.

Produkty pszczele czy produkty z ula?

O ile mniej znanym (a raczej rzadziej stosowanym) produktem pszczelim jest jad pszczeli, o tyle kolejne pozycje na liście mogą przyprawić Cię o lekki zawrót głowy – miałam podobnie. Jeżeli nie boisz się eksperymentów, przejdźmy odrazu do listy!

Czerw trutowy

Czerw trutowy, czyli stadia rozwoju od jajeczek do postaci poczwarek, może być wykorzystywany na wiele sposobów. Zgodnie z wynikami badań chemicznych, wszystkie postacie czerwiu mają podobny skład i właściwości (biologiczne oraz terapeutyczne). Pozyskiwanie czerwiu z matek lub pszczół robotnic jest mniej opłacalne, niż z czerwiu trutowego, ze względu na ich ważne role w prawidłowym funkcjonowaniu ula. Dodatkowo, czerw trutowy ma większą masę w porównaniu z innymi larwami oraz zawiera więcej białka, lipidów i grup sulfhydrylowych. Jeżeli chodzi o pozyskanie ilości larw z jednego ula w sezonie to wynosi ona kolejno:

• 1000 – 1200 g larw trutowych,
• 500 g larw pszczelich,
• 30 g larw matecznych.

Nie zagłębiając się w temat sposobów pozyskiwania czerwiu trutowego, przejdę do prozdrowotnych właściwości tego pasiecznego „przysmaku”.

Co zawiera czerw trutowy?

• białka,
• aminokwasy,
• węglowodany,
• lipidy,
• enzymy,
• hormony,
• witaminy,
• biopierwiastki,
• niewielkie ilości innych substancji.

Działanie lecznicze:
1. W chorobach nerwowych i psychicznych:

• korzystny wpływ w przypadkach opóźnionego rozwoju umysłowego u dzieci,
• leczenie moczenia nocnego u dzieci (na tle nerwicowym),
• korzystny wpływ w leczeniu zaburzeń nerwowych i somatycznych, depresji i neuroz spowodowanych procesami starzenia się,

2. Środek adaptogenny – podwyższa odporność organizmu w przypadku pojawienia się niekorzystnych czynników fizycznych, psychicznych i immunologicznych:

• pomocny w stanach wyczerpania fizycznego i obniżonej aktywności psychicznej,
• chroni przed zakażeniami bakteryjnymi i wirusowymi,
• zalecany sportowcom w celu poprawy sprawności fizycznej i psychicznej, a także zwiększa odporność na zakażenia,
• pomocny w leczeniu pacjentów w podeszłym wieku z obniżoną aktywnością ruchową i psychiczną.

3. Wsparcie leczenia niepłodności u mężczyzn.

4. Pomocny w łagodzeniu skutków okresu przekwitania u kobiet.

5. Leczenie niedożywienia u niemowląt i małych dzieci.

6. Stosowany do leczenia przewlekłych chorób wątroby.

 

Osyp pszczół

Osyp pszczół lub osyp zimowy to martwe pszczoły spadające w okresie zimowym na dennicę ula. Ten naturalny proces może doprowadzić do śmierci całej rodziny, jednak w większości przypadków nie powoduje większych problemów. Wielkość osypu zależy od wielu czynników, takich jak:

• stan rodziny,
• warunki pogodowe,
• czynniki mechaniczne,
• fizjologiczne starzenie się rodziny,
• ilości pokarmu.

Przyczyną dużego osypu mogą być również choroby, zakażenie roztoczami, bakteriami i grzybami. Jednak do celów leczniczych i kosmetycznych stosować można jedynie pszczoły nie noszące śladów żadnej z chorób. Wysuszony surowiec rozdrabnia się i przechowuje w szczelnych, szklanych naczyniach w chłodnym i suchym miejscu.

Co zawiera suchy osyp pszczół?

• wodę,
• białko,
• wosk i substancje pokrewne,
• chitynę,
• melaninę,
• biopierwiastki (żelazo, cynk, nikiel, miedź, kobalt).

Formy ekstraktów:

• odwary,
• ekstrakty etanolowe,
• ekstrakty uzyskane za pomocą ciekłego CO₂.

Działanie lecznicze:

1. Skuteczne leki stosowanie w rozroście gruczołu krokowego.

2. Leczenie miażdżycy tętnic.

3. Leczenie zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

4. Leczenie układu kostno-mięśniowego, np.

• w chorobie reumatyźmie,
• skurczu i naderwaniu mięśni,
• zapaleniu kości i chrząstek.

5. Pozostałe:

• nadciśnienie,
• dusznica bolesna,
• żylaki kończyn dolnych,
• migreny,
• padaczka,
• stany po udarze mózgu.

Barciak większy

Barciak większy (motylica woskowa duża, barciak pszczeli, mol woskowy), obok barciaka mniejszego, jest największym szkodnikiem plastrów pszczelich i suszu woskowego. Należy do drobnych motyli nocnych z rodziny Omacniowatych. Chociaż nie można go jasno sklasyfikować w kategorii produkty pszczele, to jest on ściśle związany z gospodarką pasieczną.

Do celów leczniczych wykorzystuje się larwy barciaka większego. Można zakonserwować larwy poprzez zamrażanie w szczelnym opakowaniu w temperaturze -6 do -10 stopni Celsjusza lub zalanie 70-96% alkoholem etylowym i przechowywanie w chłodnym i ciemnym miejscu.

Co zawiera suchy ekstrakt etanolowy z larw barciaka większego?

• wolne aminokwasy,
• biopierwiastki,
• cukry,
• białka,
• związki purynowe i pirymidynowe,
• kwasy tłuszczowe,
• hormony owadzie (ekdyzony).

Działanie lecznicze:

1. Leczenie chorób sercowo-naczyniowych:

• świeże blizny pozawałowe,
• normalizowanie i obniżanie ciśnienia krwi,
• leczenie dusznicy bolesnej,
• leczy i zapobiega miażdżycy naczyń krwionośnych.

2. Leczenie chorób układu oddechowego.

• choroby górnych dróg oddechowych (gardła, migdałków podniebiennych, tchawicy),
• gruźlica płuc i oskrzeli,
• gruźlica pozapłucna.

3. Leczenie chorób ginekologiczno-położniczych.

4. Działanie adaptogenne.

5. Pozostałe:

• choroby przewodu pokarmowego,
• choroby układu moczowego,
• choroby nowotworowe,
• choroby immunologiczne,
• choroby dermatologiczne,
• zaburzenia tarczycy,
• choroby stawów,
• zakażenia ogólnoustrojowe – także drobnoustojami odpornymi na antybiotyki.

Produkty pszczele – podsumowanie

Wiele produktów pochodzących z ula wykazuje działanie lecznicze, które może i jest skutecznie wykorzystywane w celu niwelowania skutków lub eliminacji chorób. Powyższe trzy przykłady, czyli czerw trutowy, osyp pszczeli i larwy barciaka większego są zdecydowanie mniej popularne i raczej nie znajdziemy ich na półkach w większości polskich domów. Może jednak czas na zmianę, a właściwie powrót do tego, co medycyna ludowa wie od dawna? Czas pokaże, tymczasem – smacznego! 😉

 

Bibliografia:

• Mniej znane produkty pszczele, B.Kędzia, E. Hołderna-Kędzia, Stróże 2017.
• Alchemia pszczół, W. A. Isidorow, Stróże 2013